Dyson Lin: Kahin mi, Üçkağıtçı mı?

26 Eylül 2019'da İstanbul'da meydana gelen 5.8 büyüklüğündeki depremin ardından herkesin aklına beklenen büyük İstanbul depremi geldi. 1999 yılında Gölcük ve Düzce'de meydana gelen depremlerin ardından başta Ahmet Mete Işıkara olmak üzere pek çok yerbilimci İstanbul'a dikkat çekmiş ve 15-20 yıl içerisinde İstanbul'da bir deprem beklendiğini açıklamışlardı. Tam da o depremden 20 yıl 1 ay ve 8 gün sonra meydana gelen bu depremde İstanbul diken üstünde idi. Yıllardır hazırlanmayan deprem çantaları hazırlandı, toplanma alanları sorgulandı ve devletin böyle bir depreme hazır olup olmadığı üzerine düşünüldü. Bir gelişme daha oldu; Dyson Lin. Twitter'da mantar gibi deprem tahmin eden astrologlar, falcılar, büyücüler ile beraber Dyson Lin kendine has yöntemleri olduğunu söylüyordu. Peki kimdi bu Dyson Lin?

Yazıyı okumadan önce, depremin kaçınılmaz olduğunu ve önlemlerinizi almanızı tavsiye ederiz.

Dyson Lin Depremleri Nasıl Tahmin Ediyor?

Dyson Lin aslında Silivri açıklarında meydana gelen depremden önce burada bir deprem beklendiğini söylememişti. Ama bu depremin öncesinde de Türkiye'de ufak ufak deprem tahminleri paylaşıyordu. Dünyanın her yeri için mutlaka tahminleri olan Dyson Lin'in neden böyle yaptığını bir Ekşisözlük yazarı araştırmış ve Ekşişeyler'de güzel bir yazı paylaşılmış. Buna göre Dyson Lin'in Tayvan'da meydana gelen bir depremden sonra kendi "icat ettiği" bir makina vasıtasıyla yeni bir deprem olacağını söylemiş. Bir süre sonra o büyük depremin bir artçı depremi meydana gelince de şöhret basamaklarını tırmanmaya başlamış. Yok tam olarak öyle değil. Tayvan'da deprem tahminleri yapmak kanunen yasak olduğu için Dyson Lin için 6000 dolar para cezası kesilmiş. Bu tarihten itibaren Dyson Lin Tayvan dışındaki ülkelere yönelmeye başlamış.

İşte Türkiye ile yolu böyle kesişen Dyson Lin, Büyükçekmece'de bir istasyonu olduğunu iddia etmekte. Bunun dışında Türkiye'nin pek çok yerinde de istasyonları olduğunu belirtiyor ancak Dyson Lin'in Türkiye'ye hiç gelip gelmediği bilinmiyor.

Dyson Lin'in deprem tahminlerini yaptığı cihaz, arduino uno adlı mikrodenetleyici. Meali ise bir ucunu bilgisayara bağlayıp diğer ucunu ise havaya bırakarak havadaki elektrik akımını ölçüyor. Faya ihtiyacı yok, yer altındaki oyuklara ihtiyacı yok, faylardaki gaz çıkışlarına ihtiyacı yok. Sadece ve sadece ofiste 2 metrelik bir kablo ve bir bilgisayar vasıtasıyla havadaki elektrik akımını grafik üzerine döküyor.

Peki Dyson Lin Bu Depremleri Nasıl Biliyor?

Aslında Dyson Lin'in depremleri bilmesi, Messi'nin Fenerbahçe'ye geleceğini, Roberto Carlos'un da Beşiktaş'a geleceğini bilen spor gazeteleri ile aynı. Dyson Lin'in son 1 hafta içerisinde bildiği iki depremden birincisi Manisa depremi; Dyson Lin 200 kilometre uzaklıktaki Balıkesir'i işaret etmişti. Elazığ depremini ise 2 gün önceden bildi! Tabii bildiği yer Elazığ olsaydı bunu ballandırarak yazabilirdik. Bahsettiği konum 600 kilometre mesafedeki Kars. Ama bugün Kars'ta bir deprem oldu, Lakin Dyson Lin'in bahsettiği büyüklük 6-7 büyüklük aralığındaydı. Kars'ta meydana gelen depremcik 3.4 şiddetinde.

6 şiddetindeki bir deprem, 3.4 şiddetindeki bir depremden yaklaşık olarak 64354 kat büyük bir deprem. Yani Dyson Lin Kars depremini doğru tahmin ettiyse de bahsettiği şiddetin 64 bin 354'te 1'i şiddetinde bir deprem meydana geldi.

İki Depremin Arasında Kaç Kat Şiddet Farkı Olduğu Nasıl Hesaplanır?

Depremlerin şiddetleri logaritmik olarak artar. Dolayısıyla depremlerin şiddetlerini hesaplamak için logaritma kullanmak gerekir. Bu deprem şiddetlerinin birbiri arasındaki şiddet farkını açıklamak için ise patlayıcının vereceği sarsıntı şiddeti üzerinden örneklendirilir.

ML=log(A/A0(δ)) formülüyle hesaplanan depremlerin kaç kilogram patlayıcıya eşit olduğunu ölçer Richter ölçeği.

Bu bilgiden yola çıkarsak Kars'ta meydana gelen 3.4 şiddetindeki depremde açığa çıkan enerji 21 bin 680 kilogram patlayıcıya denk gelirken, 6.8 şiddetindeki Elazığ depreminde açığa çıkan enerji 1 milyar 395 milyon 200 bin kilogram patlayıcıya denk geliyor. Bu da Elazığ depreminin Kars depreminden 64 bin 354 kat daha bütük bir deprem olduğunu ortaya koyuyor.

Dyson Lin'in Deprem Aralıkları

Dyson Lin, deprem olacağını iddia ettiği bölgelerde 6 ila 7 şiddeti arasında, 5 ila 6 arasında, 7 ila 8 arasında bir deprem olacağını tahmin ettiğini söylüyor. Şimdi patlayıcı cinsinden bu büyüklüklerin birbirinin kaç katı olduğunu bulalım.

5.0 büyüklüğü 1 milyon 800 bin kilogram

6.0 büyüklüğü 56 milyon kilogram

7.0 büyüklüğü 1 milyar 800 milyon kilogram

8.0 büyüklüğü ise 56 milyar kilogram patlayıcıya denk bir enerji boşaltımı sağlıyor.

Buna göre 6.0, 5.0'dan 31 kat, 7.0 da 6.0'dan 32 kat büyük bir depremdir. Ara sıra 5-7 arası bir deprem beklediğini söyleyen Dyson Lin'e göre tavan tahmini taban tahmininden bin kat daha büyüktür.

Buna Rağmen Dyson Lin Doğru Tahmin Yapmıyor mu?

Dyson Lin'in günde ortalama 60 tweet attığını hesapladık. Bu 60 adet iletinin yaklaşık 30-35 tanesi deprem olacak yerler ve şiddetleriyle ilgiliyken geriye kalanları da kendisini öven ve kendisi hakkında olumlu haber yapan sitelerin iletilerini retweet yapan içerikler.

Aşağıdaki fotoğrafta twitter kullanıcısı Lagari'nin (@lagaribey) 22 Ekim ile 14 Ocak arasında Dyson Lin'in paylaştığı büyüklüklerin listesini ve tutma oranını incelemiş. Bilme oranı yüzde 0.

Lagari'nin bu uzun ve zihin açan içeriklerini aşağıdaki bağlantıya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Toplanın! Bi’ korku tacirinin foyasını meydana çıkaracağız...

— Lagari (@lagaribey) January 25, 2020

Bir diğer faydalı bağlantı ise her yalancının foyasını ortaya çıkarmakla meşhur teyit.org'dan geliyor. Teyit'ten Emre Saklıca, Deprem tahmincileri korkulardan beslenerek fayda sağlıyor başlıklı bir yazı kaleme almış. Burada Dyson Lin'in deprem konusunda bir uzmanlığının olmadığına dikkati çekerek Taiwan Quake Forecast Institue isimli bir enstitünün bulunmadığını yazıyor.

Ulaştığımız bir Tayvanlı bir sade vatandaş Chun Wen'e Dyson Lin'in kim olduğunu ve tanıyıp tanımadığını sorduğumuzda ise aldığımız cevap; "Olsa olsa üçkağıtçıdır. Gerçekten deprem tahmini yapabilen birisi olsaydı kendisini pazarlamasına gerek kalmazdı, Tayvan'da ulusal kahraman ilan edilirdi" oluyor.

Tacirlere Dikkat!

Korkudan beslenen bu tacirlerin özellikle hassas zamanlarda türemesi oldukça düşünmeye değer. Dyson Lin'in, kendisini "Deprem Bilgini" olarak bize cilalayan Veryansın TV, "Deprem Kahini" olarak tanıtan haberler.com, bölge gündem, nedenben.com, Vatan, Gazetenebula, Lodoshaber, gibi kamu yararından uzak internet sitelerinden beslendiği de aşikar.

Peki Dyson Lin'in amacı ne? İnsanları panikleterek eline ne geçecek?

Bunun cevabı da Lin'in icat ettiğini iddia ettiği ancak radyo frekanslarını alan herhangi bir cihazla aynı maliyette olan cihazının satışını sağlamakta gizli. Tanesini 400 lira gibi bir fiyattan satışa sunan Dyson, bütün aksamıyla 40 lira olan cihazından yüzde 1000 kar ediyor; tıpkı verdiği deprem aralıklarının birbirine olan farkları kadar cihazın maliyet-satış farkı bulunuyor.

Bununla da bitmiyor. Dyson Lin'in bir Telegram grubu kurduğu ve para karşılığında buraya üye olanlarla daha özel bilgiler paylaştığı da iddialar arasında.

5haber.com ekibi olarak inanlara akıl sağlığı, sahtekarların da cezasını mutlaka almasını dileriz.